Speaker Series: Bees, sand and water: healing and an ‘everyday extraordinary’ in contemporary Mongolia

For many late 19^th and early 20^th century thinkers, the modern condition was one synonymous with increasing rationalization and secularization. They predicted a growing ‘disenchantment of the world,’ a banishing of the mystic or mysterious as humans increasingly separated from and sought mastery over the natural world. However, instead of simply a disenchanted ‘modern’ world, what we see are concurrent processes of re-enchantment; within the socio-historical trend toward modernization are spaces re-imbued with wonder and mystery.

While wonderment represents one well-worn path to understanding re-enchantment, others have framed the concept in terms of ordinary, hidden features of life that hold great capacity for transcendence: an everyday extra-ordinary. In this paper, I explore what an ‘everyday extra-ordinary’ might mean with regards to healing in contemporary Mongolia. I employ 3 examples: sand, honey bees and water. Practitioners and patients at mineral springs (rashaan) and their healing centers (rashaan suvilal), sand healing centers (elsen suvilal) and apitherapy clinics described to me feeling a sense of wonder, reverence and magic for the element(s) responsible for the transformation. However, their sense of wonderment was not separate from the value placed in scientific description and proof about how such techniques work.

By considering dis-enchantment (an illumination) and re-enchantment (a re-imbuing with mystery and wonder) as concurrent, interrelated processes, one is positioned to question a modern vs. traditional dichotomy implicit in many narratives that circulate in late- or post-socialist contexts concerning a ‘revival’ or ‘reflorescence’ of ‘traditional’ customs or religiosity.

About the speaker: Elizabeth Turk

Beth is a current doctoral candidate in Social Anthropology at the University of Cambridge (Selwyn College) researching healing in Mongolia’s “age of the market.” She earned her Master of Arts degree in Sociocultural Anthropology from Columbia University in 2013.

For the past 6 months, Beth has been an ACMS Cultural Heritage Fellow exploring the role of legends, stories and histories surrounding mineral springs (rashaan) as they create meaning for the people who frequent them with the purpose of health improvement or maintenance, relaxation and amusement.

Beth first arrived in Mongolia as a Fulbright scholar in 2010-11 conducting research on shamanic healing rituals in Ulaanbaatar. Since that time, she has been working with the ACMS and would like to thank everyone there for their continued support over the years, especially her language instructor Dr. Tsermaa Tomorbaatar.

Зөгий, элс, рашаан ус өнөөгийн Монголын эмчилгээний гайхамшиг болох нь

XIX зууны сүүл XX зууны эхэн үеийн олон эрдэмтэд орчин үеийн шинжлэх ухаанчаар асуудалд хандаж,шашныг хязгаарлах нь улам ихэснэ гэж үзэж байсан бөгөөд дэлхий ертөнц гайхамшигт итгэхээ больж, ид шид нууцлаг зүйлсийг үгүйсгэж байгалиас хөндийрч, байгальд ноёрхолоо тогтоохыг оролдоно хэмээн тэд таамаглаж байжээ. Гэтэл орчин үед дэлхий ертөнц гайхамшигт итгэхээ больсонгүй харин ч гайхамшигт дахин итгэх процесс нэгэнт явагдаж, орчин үежих нийгэм түүхийн чиг хандлага доторх гайхамшигт оньсого мэт орон зай  зэрэг бий болж байгааг бид харж байна.

Гайхах сэтгэл нь гайхамшигт дахин итгэж буйг ойлгох нэг батлагдсан арга зам бол энэхүү ухагдахууныг олон давуу талтай амьдралын энгийн, нууцлаг шинж чанар болох өдөр бүрийн гайхамшиг гэж тодорхойлдог. Энэхүү судалгааны ажилдаа би орчин үеийн Монголд эмчилгээний “өдөр бүрийн гайхамшиг” гэж юу болохыг судалж олохыг хичээлээ. Элс, балт зөгий, рашаан ус гэсэн гурван зүйлийг жишээ болгон авч үзлээ. Рашаан, рашаан сувилал, элсэн сувилал, зөгий эмчилгээний эмчлэгч, эмчлүүлэгч нар өөрчлөлтөд нөлөөлж буй элементүүдийг гайхан бишрэх, ид шидийн мэдрэмж төрж байснаа ярьж байсан юм. Гэхдээ тэдний гайхамшиг гэж үзэх тэрхүү мэдрэмж нь шинжлэх ухааны тодорхойлолтын үнэт зүйл, ийм арга техник хэрхэн яаж ажилладаг тухай нотолгооноос салангид зүйл биш юм.

Байгалиас хөндийрөх (гэгээрэх) болон байгальд дахин татагдах (нууцлаг, гайхалтай зүйлд уусах) байдлыг нэгэн зэрэг, харилцан хамааралтай процесс гэж үзвэл уламжлалт ёс заншил буюу шашин шүтэх байдал “дахин сэргэх” буюу “дахин цэцэглэх” тухай социализмын сүүл буюу дараа үеийн ном зохиолуудад дурьдагдаж байсан орчин үе болон уламжлал хоорондоо зөрчилддөг тухай агуулгыг дахин авч үзэх шаардлагатай болно.

Илтгэгчийн тухай: Элизабет  Хантер Турк

Кэмбрижийн Их Сургуулийн (Сэлвин Коллеж) Нийгмийн антропологийн докторант Элизабет  Хантер Турк “Зах зээлийн үеийн Монгол дахь эмчилгээний арга зам” сэдвээр судалгаа хийж байгаа бөгөөд хүмүүнлэгийн ухааны магистрын зэргээ 2013 онд Колумбын Их Сургуульд социологи, соёлын антропологийн чиглэлээр хамгаалсан.

Өнгөрсөн 6 сарын хугацаанд АМСТ-ийн соёлын өвийн тэтгэлэгээр өвчнөө эдгээх, биеэ эрүүлжүүлэх, амарч зугаацах зорилгоор тогтмол очдог хүмүүсийн хувьд чухал ач холбогдолтой байдаг рашаан сувиллыг тойрсон домог, түүхийн талаар судалж байна.

Тэрээр анх 2010-11 онд Монгол улсад Фулбрайтын судлаачаар ирж, Улаанбаатарт бөөгийн анагаах зан үйлийн талаар судалгаа хийсэн. Тэр үеэс хойш АМСТ-тэй хамтарч ажиллаж байгаа бөгөөд энэ хугацаанд үргэлж тусалж, дэмжиж байдаг АМСТ-ийнхөө бүх хамт олонд гүн талархал илэрхийлж байна.

This talk will be given in both English and Mongolian.

Co-Sponsored by the American Cultural and Information Center, Ulaanbaatar